همان‌طور که هر نژادی مزایا و نقاط قوت خاص خود را دارد، گوسفند رومن نیز معایبی دارد که دانستن آن‌ها برای تصمیم‌گیری اقتصادی و دقیق ضروری است. در ادامه با نگاه فنی‌تر، به بررسی معایب اصلی این نژاد می‌پردازیم.
۱. حساسیت بالا به شرایط آب‌و‌هوایی
یکی از مهم‌ترین معایب گوسفند رومن، وابستگی شدید به شرایط آب‌و‌هوایی معتدل و مرطوب است.
منشأ این نژاد منطقه شمال‌غربی فرانسه است که دارای اقلیم خنک و مرطوب می‌باشد. بنابراین وقتی در مناطق گرم و خشک ایران (مثل خراسان، یزد یا کرمان) نگهداری می‌شود، با مشکلاتی مثل:
- کاهش اشتها
- ریزش پشم
- استرس گرمایی
- کاهش نرخ باروری
مواجه می‌گردد.
📉 این یعنی عملکرد اقتصادی گله به‌طور محسوس پایین می‌آید، مگر اینکه شرایط محیطی (مثل تهویه، سایه‌بان و سیستم خنک‌کننده) به‌خوبی فراهم شود.
۲. هزینه نگهداری بالا
گوسفند رومن برای رسیدن به وزن مطلوب، به تغذیه غنی و مدیریت دقیق نیاز دارد. درواقع این نژاد برای بازدهی بالا، باید از خوراک باکیفیت شامل یونجه، جو، کنجاله و مکمل‌های پروتئینی استفاده کند.
به همین دلیل، دامدارانی که عادت به سیستم‌های سنتی و چرا در مراتع فقیر دارند، نمی‌توانند از این نژاد نتیجه مطلوب بگیرند.
💰 نتیجه: هزینه خوراک و نگهداری گوسفند رومن از نژادهای بومی ایران (مثل مهربان یا افشاری) بالاتر است.
۳. ضعف در مقاومت بدنی نسبت به بیماری‌ها
یکی دیگر از نقاط ضعف رومن، مقاومت پایین در برابر بیماری‌های انگلی و عفونی است.
این نژاد به‌دلیل ژنتیک خاص و پرورش در شرایط بهداشتی اروپا، در مقابل برخی بیماری‌های شایع در ایران (مانند انگل‌های گوارشی، تب برفکی و بیماری‌های قارچی) آسیب‌پذیرتر است.
بنابراین دامدار باید:
- واکسیناسیون منظم انجام دهد
- جایگاه گوسفندان را همیشه تمیز نگه دارد
- برنامه ضدانگلی منظم داشته باشد
که همه این‌ها یعنی افزایش هزینه و زمان مدیریت گله.
۴. نیاز به مراقبت ویژه هنگام زایمان
گوسفند رومن به‌طور طبیعی چندقلوزاست (اغلب دوقلو یا سه‌قلو)، اما همین ویژگی می‌تواند دردسرساز شود.
چندقلوزایی باعث:
- افزایش احتمال زایمان سخت
- تلفات بره‌ها در بدو تولد
- نیاز به حضور دامدار هنگام زایش
می‌شود.
در نتیجه، این نژاد برای سیستم‌های نیمه‌صنعتی یا سنتی چندان مناسب نیست و بیشتر در واحدهای صنعتی با نیروی انسانی آموزش‌دیده نتیجه می‌دهد.
۵. ناهماهنگی ژنتیکی در تلاقی با نژادهای بومی
بسیاری از دامداران ایرانی گوسفند رومن را با نژادهای بومی تلاقی می‌دهند تا به نژاد «دورگه» با رشد سریع‌تر برسند.
اما اگر این کار بدون دانش اصلاح نژاد انجام شود، ممکن است مشکلاتی مانند:
- کاهش مقاومت ژنتیکی
- افزایش نرخ سقط یا ناهنجاری‌های بره‌ها
- عدم ثبات در صفات ظاهری و تولیدی نسل بعد
رخ دهد.
به‌عبارتی، هر تلاقی با رومن لزوماً موفق نیست و باید با مشاوره متخصصان ژنتیک دامی انجام شود.
۶. قیمت بالای خرید اولیه
قیمت بره‌ها و میش‌های اصیل رومن در ایران بالاتر از نژادهای محلی است.
به‌همین دلیل، سرمایه اولیه برای تشکیل گله نسبتاً زیاد است. اگر دامدار مدیریت حرفه‌ای و تغذیه علمی نداشته باشد، بازگشت سرمایه ممکن است با تأخیر مواجه شود.
۷. پشم کم‌کیفیت و غیرصنعتی
برخلاف برخی نژادهای ایرانی که پشم آن‌ها برای صنایع دستی یا فرش مفید است، پشم گوسفند رومن ضخیم، زبر و کم‌ارزش است.
در نتیجه، تنها منبع سودآوری آن گوشت و زایش بالا است و از نظر صنایع پشم، ارزش اقتصادی چندانی ندارد.
جمع‌بندی: آیا گوسفند رومن برای همه مناسب است؟
گوسفند رومن نژادی پیشرفته، پربازده و چندقلوزاست، اما فقط در شرایط مدیریت صنعتی، تغذیه علمی و اقلیم معتدل بهترین عملکرد خود را نشان می‌دهد.
اگر در منطقه‌ای گرم و خشک هستید یا مدیریت تغذیه علمی ندارید، بهتر است از نژادهای اصلاح‌شده ایرانی مثل افشاری، مهربان یا سنگسری اصلاح‌شده استفاده کنید که هم مقاوم‌تر هستند و هم هزینه نگهداری پایین‌تری دارند.
🧭 نتیجه نهایی:
رومن نژاد فوق‌العاده‌ای است، اما نه برای همه!
پیش از خرید، شرایط اقلیمی، امکانات و هدف اقتصادی خود را دقیق بررسی کنید تا انتخاب شما سودآور باشد، نه پرهزینه.